De Sousa is één van de ongekroonde hoofden van champagne. Het huis, opgericht door een Portugese militair die in de Champagnestreek bleef plakken aan Zoémie Bonville, zus van Franck Bonville, wordt officieel nog geleid door Erick De Sousa maar in de praktijk heeft zijn dochter Charlotte het roer overgenomen.

De opvolging is overigens verzekerd, want met de dynamische Charlotte is waarschijnlijk de nieuwe zaakvoerder gevonden, terwijl ook de jongere zus wijnbouwkunde studeert in Avize. De broer Valentin legt zich dan weer toe op marketing, wat voor een product als champagne een sine qua non is: men kan maar topwijnen maken wanneer de inkomsten er zijn om de nodige investeringen te doen, en die inkomsten krijgt men maar als men zijn waar ook verkocht krijgt…

Meer informatie over De Sousa vind je hier.

Vinodynamie

Wat maakt het huis zo speciaal? Om te beginnen: er is niet alleen de klassieke Récoltant-Manipulant De Sousa, die volledig biodynamisch werkt, maar ook een apart bedrijf, een Négociant-Manipulant Zoémie De Sousa, waar men werkt met druiven van percelen die men niet zelf bezit maar wel beheert. Slim bekeken, want zo combineer je de voordelen van de Récoltant (imago) met die van de Négociant (aankoop van druiven mogelijk). Hoewel op het niveau van de wijnmakerij beide strikt gescheiden zijn, zoals de wet vereist.
Vervolgens: ik ken geen enkele andere champagneproducent die de assemblage voor de gisting plaatst. Volgens Charlotte leidt het tot een betere verstrengeling van de basiswijnen, dus tot een mooiere harmonie. Het is echter een proces dat niet risicoloos is, want het is nu net die assemblage van basiswijnen waar de Champagne groot mee geworden is: tekortkomingen van één wijn worden opgevangen met de mogelijkheden van een andere. Niet assembleren of assembleren met druiven in plaats van met wijnen, kan enkel met druiven van topkwaliteit. Ook is De Sousa ook een fan van houten vaten. Niet omwille van de smaak die ongebreideld houtgebruik zou toevoegen, wel omwille van het licht oxidatieve effect van houtopvoeding.

Tenslotte zou je kunnen spreken niet alleen van biodynamie, maar ook van vinodynamie: het huis brengt een ongewoon groot aantal nieuwe wijnen op de markt, zonder afbreuk te doen aan de kwaliteit van de basiswijnen. Zo is nog maar net de luxecuvée Umami gelanceerd, of er rijpen al twee nieuwe sterren in de kelder: een parcellaire cuvée Mycorhize, afkomstig van een wijngaard die met het paard bewerkt wordt, en een blanc de noirs die het voorlopig nog zonder naam moet stellen.

Overigens: alle rugetiketten worden voorzien van informatie over botteldatum, datum van degorgeren en dosage. “Ons doel is transparantie”, zegt Charlotte. Een voorbeeld dat navolging verdient.

1. Tradition

Een mengeling van 50% chardonnay, 40% pinot noir, en 10% pinot meunier. 20% zijn reservewijnen. Geen houtrijping.
De reservewijn schemert door, maar de geur is ook fris met steenfruit (perzik). De afdronk is goed en vrij lang, na eventjes in het glas komt ook de mineraliteit erdoor.
Botteling in februrari 2012, gedegorgeerd in december 2013. Dosage 7g/l.

2. Grand cru Réserve

Een blanc de blancs uit Cramant, Avize, Oger en le Mesnil-sur-Oger. Toevoeging van 20% reservewijnen uit 2008. Ook hier enkel inox cuve.
Zeer droog en krijtig, saliné ook. Zeer mooi evenwicht en veel mineraliteit in de lange afdronk.
Gedegorgeerd in februari 2012. Dosage 7g/l.

3. Rosé

Assemblage van 92% chardonnay uit Grauves en Cuis en 8% pinot noir uit Aÿ, die vatrijping heeft gekregen. Basisjaar 2012.
Bosaardbei in de geur. Ook in de mond komt rood fruit boven, maar het wordt al snel de kop ingedrukt door pompelmoes. Vrij lang en fris met een tikje kruidigheid op het einde.
Gebotteld in maart 2013 en gedegorgeerd in april 2014. Gebruikelijke dosage van 7g/l.

4. 3A

50% chardonnay uit Avize en 50% pinot noir uit Aÿ en Ambonnay (vandaar ook de naam “3A”).
Fruitig met perzik en peer, complex met mineraliteit en brioche, vrij sterke invloed van de houtrijping maar toch zeer fris.
Dosage van 3g/l dus extra brut.

5. Caudalie

100% chardonnay van oude wijnstokken (meer dan 50 jaar) uit de grand cru’s Avize, Oger en le Mesnil-sur-Oger. Basisjaar is 2008. 50% van de wijn komt uit een solera (perpetuele cuvée sinds 1995).
Marsepein, amandel, honing, brioche, witte bloemen en thee domineren de eerste indrukken. Zonder meer een complexe wijn waarin de rijpe invloeden van de solerawijn zich mengen met de snedige mineraliteit van de jaargangwijn. Strak in de mond met een knappe afdronk.
De eerste fles stond een dag of drie open. Een tweede, vers geopende fles toonde zich heel anders: veel mineraler, met eerder witte bloemen en krijt. Dat toont het rijpingspotentieel van deze wijn.
Botteling april 2009, degorgement in november 2013.

6. Umami

Een grand cru van 70% chardonnay en 30% pinot noir, vieilles vignes, en met houtrijping.
Rokerig met rood fruit. Zeer lang in de mond met terugkerende mineraliteit in de afdronk, waarin ook wat witte peper doorkomt. Heeft wellicht nog flesrijping nodig om zich te ontplooien.
Botteling mei 2010 en degorgement augustus 2013. Deze wijn komt overigens uit de négoce-stal Zoémie De Sousa.

7. Caudalie 2006

Een andere cuvée met dezelfde naam, maar ditmaal een millésime, chardonnay van oude wijnstokken uit Avize, Oger, le Mesnil-sur-Oger en Cramant, en pinot noir uit Aÿ en Ambonnay.
Champignons, kreupelhout, rijp aroma met vijgen en truffel. Lang in de mond met een licht oxidatief tintje, toch fris. Afdronk met mineraliteit maar ook cacaoboter.
Gedegorgeerd in september 2013 na 48 maanden sur lattes.

8. Caudalie Rosé

Nog een andere caudalie, een rosé nu. De basismengeling is die van de gewone caudalie, met toevoeging van 10% pinot noir.
Indruk van oude blanc de blancs-champagne. Nootjes, rokerig, kruidig, gegrilde amandel, zeer droog en lang in de mond met aroma van droge kersenpitjes. Complex, zeer mooi.
Gedegorgeerd in september 2013 na 48 maanden sur lattes.